StudioA-Blog

Η ρύθμιση είναι ρητή και υποχρεωτική. «Σε περίπτωση που οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται μέσα σε δεκαοκτώ μήνες από τις προηγούμενες, δεν εφαρμόζονται για τις εκλογές αυτές οι περί εκλογής βουλευτών με σταυρό προτιμήσεως διατάξεις του παρόντος, αλλά οι περί σειράς καταλήψεως εδρών διατάξεις (λίστα) του Π.Δ. 152/1985».

Η πρόβλεψη αφορά τη «διενέργεια» και όχι την «προκήρυξη» των εκλογών.

Αυτό σημαίνει ότι η τελευταία Κυριακή κατά την οποία, εάν γίνουν εκλογές, θα ισχύσει η λίστα είναι η 15η Μαρτίου.

Σε μια τέτοια περίπτωση, η Βουλή θα πρέπει να διαλυθεί στο διάστημα μεταξύ 15 και 20 Φεβρουαρίου.

2. Έχουν γίνει ποτέ εκλογές με λίστα;
Ναι, το 1985. Τότε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επί Ανδρέα Παπανδρέου είχε αλλάξει τον εκλογικό νόμο και είχε προχωρήσει στην κατάργηση του σταυρού προτίμησης, ανεξάρτητα από το χρόνο προκήρυξης των εκλογών. Αμέσως μετά ο νόμος άλλαξε ξανά και επανήλθε ο σταυρός για τις εκλογές του 1989.

3. Τι διαφορά έχει η λίστα σήμερα από εκείνη του 1985;
Στον εκλογικό νόμο του 1984 η λογική ήταν πως με την κατάργηση του σταυρού προτίμησης θα περιορίζονταν οι πελατειακές σχέσεις που αναπτύσσονται ανάμεσα σε υποψήφιους και ψηφοφόρους.

Σήμερα, η λίστα προβλέπεται ως μέσο προστασίας του βουλευτή από αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, στις οποίες θα υποχρεωνόταν να αναλάβει ένα δυσβάστακτο κόστος, με αποτέλεσμα να δημιουργείται προνόμιο υπέρ των οικονομικά ισχυρότερων.

4. Γιατί εφαρμόστηκε μόνο μία φορά;
Η Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές του 1985 έδειξε πως τα αποτελέσματα δεν ήταν τα προσδοκώμενα. Το ρουσφέτι και οι εξυπηρετήσεις δεν περιορίστηκαν, ούτε υλοποιήθηκε η προσδοκία ότι τα κόμματα θα προχωρούσαν στον εσωτερικό εκδημοκρατισμό των λειτουργιών τους.

5. Ποιες είναι οι συνέπειες της εκλογής με λίστα στη σύνθεση της Βουλής;
Αν και έως τώρα έχει εφαρμοστεί μία μόνον φορά, η λίστα περιορίζει σημαντικά την ανανέωση του Κοινοβουλίου.

Στη Βουλή που αναδείχθηκε από τις εκλογές του 1985, άλλαξαν μόλις 48 από τους 300 βουλευτές - ο μικρότερος αριθμός από όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις της μεταπολιτευτικής περιόδου. Στην περίπτωση που η σειρά εκλογής των κομμάτων παραμείνει η ίδια, η συντριπτική πλειονότητα των εν ενεργεία βουλευτών θα επανεκλεγεί, με δεδομένο ότι -ακόμη κι αν δεν τηρηθεί η (άτυπη) αρχή της διατήρησης της σειράς εκλογής- οι αλλαγές που μπορεί να κάνει ο αρχηγός του κόμματος είναι περιορισμένες.

6. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λίστας;
Θεωρητικά, μειώνει την άμεση εξάρτηση του βουλευτή από τον ψηφοφόρο και, με τον τρόπο αυτό, καταργεί το βασικό κίνητρο για πολιτική συναλλαγή στη βάση των προσωπικών εξυπηρετήσεων.

Επίσης, εξυγιαίνει τη διεξαγωγή της προεκλογικής εκστρατείας, που εστιάζεται σε ένα συναγωνισμό αρχών και κομμάτων και όχι στην προσωπική προβολή και τα «συντροφικά μαχαιρώματα» μεταξύ συνυποψήφιων του ιδίου κόμματος.

7. Και τα μειονεκτήματα;
Πρώτο και βασικό τρωτό της εκλογής με λίστα είναι η μείωση της αντιπροσωπευτικότητας της ψήφου. Η προκαθορισμένη σειρά εκλογής καθιστά τους βουλευτές εξαρτημένους σε μέγιστο βαθμό από τη βούληση της κομματικής ηγεσίας για την επανεκλογή τους.

Στην ακραία εκδοχή, οδηγεί σε βουλευτές «διορισμένους» από τον αρχηγό, ενισχύοντας τον ήδη αρχηγικό χαρακτήρα των ελληνικών κομμάτων.

Η επιρροή του αρχηγού μετριάζεται από την ύπαρξη ενός ισχυρού κομματικού μηχανισμού, με θεσμικό ρόλο στην επιλογή των υποψήφιων βουλευτών. Και σε αυτή την περίπτωση, όμως, η λίστα ενισχύει τους μηχανισμούς και ευνοεί τα «παιδιά του κομματικού σωλήνα» έναντι εκείνων που έχουν κερδίσει τα πολιτικά τους διαπιστευτήρια στην κοινωνία.

8. Με ποια σειρά ορίζονται οι βουλευτές στη λίστα;
Με όποια αποφασίσει το κόμμα, καταθέτοντας τα ψηφοδέλτιά του στο Πρωτοδικείο. Δεν υπάρχει νομική δέσμευση ούτε για το εάν θα περιληφθούν οι εν ενεργεία βουλευτές ούτε για τη σειρά κατάταξης. Ωστόσο, θεωρείται ότι οι βουλευτές έχουν προβάδισμα και ότι, γενικά, η σειρά εκλογής των προηγούμενων εκλογών θα είναι και η σειρά της λίστας.

Εξαίρεση, απομάκρυνση ή αλλαγή σειράς επιβάλλει μια πολιτική αιτιολόγηση από την πλευρά του κόμματος, αφού παρακάμπτει την εκφρασμένη με τη σταυροδοσία βούληση των πολιτών.

9. Ποιος είναι ο ρόλος των αρχηγών στην κατάρτιση της λίστας;
Αποφασιστικός. Η εξουσία τους ενισχύεται καθοριστικά, αφού η σειρά εκλογής καθίσταται αποκλειστικά δικό τους προνόμιο. Η άσκησή του, όμως, δεν είναι χωρίς παρενέργειες.

Για παράδειγμα, σε περίπτωση εκλογών με λίστα, ο κ. Καραμανλής θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει με τους γνωστούς «αντάρτες» της Ν.Δ. και με πρόσωπα που έχουν απασχολήσει την επικαιρότητα με αρνητικό τρόπο.

Αν δεν κάνει αλλαγές, δεν θα έχουν ούτε οι πολίτες την ευκαιρία να του δώσουν μια διαφορετική και πιο συνεκτική Κ.Ο.

Αν «κόψει» κάποιους, θα πρέπει να εξηγήσει το κριτήριο ή να αναλάβει το κόστος προσωποποιημένων επιλογών.

Αντιστοίχως, ο κ. Παπανδρέου θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα αναδεχθεί τη διαιώνιση των σημερινών συσχετισμών στην Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή την παρουσία μιας ισχυρής ομάδας βουλευτών που υποστήριξαν τον κ. Βενιζέλο. Σε διαφορετική περίπτωση, θα έχει να αντιμετωπίσει αντιδράσεις και ερωτήματα για τα κριτήρια επιλογών και αποκλεισμών.

10. Ισχύει σήμερα λίστα;
Ναι, στο ψηφοδέλτιο επικρατείας. Οι βουλευτές Επικρατείας είναι σήμερα 12 και η συνταγματική πρόβλεψη αφορά έναν ανώτατο αριθμό 15 βουλευτών σε μια Βουλή των 300 εδρών.

Οι βουλευτές Επικρατείας στις πλείστες των περιπτώσεων μετακινούνται σε ψηφοδέλτια εκλογικών περιφερειών μετά την πρώτη θητεία τους.

Σε περίπτωση λίστας είτε δεν θα μετακινηθούν είτε θα τεθεί το ερώτημα σε ποια θέση θα τοποθετηθούν και ποιους θα εκτοπίσουν.

Ποια είναι τα συν και πλην για τη Ν.Δ.;
-Στο βαθμό που το κυβερνών κόμμα θεωρεί σωστές τις μετρήσεις που αναδεικνύουν σε «ισχυρό χαρτί» του το πρόσωπο του πρωθυπουργού, η λίστα το ευνοεί.

Η εφαρμογή της περιορίζει τη διάχυση του πολιτικού ενδιαφέροντος στα άλλα σημαντικά πρόσωπα -σε εθνικό και (πολύ περισσότερο) σε τοπικό επίπεδο- και εστιάζει τους προβολείς στα χαρακτηριστικά του ηγέτη. Η λίστα οδηγεί την προεκλογική εκστρατεία σε αναμέτρηση αρχηγών, με χαρακτηριστικά προσωπικής μονομαχίας.

-Το (εκάστοτε) κυβερνών κόμμα έχει περισσότερους βουλευτές από την αντιπολίτευση. Έχει επίσης στα χέρια του τη διοίκηση, διαθέτει στελέχη με θέσεις υπουργών και υφυπουργών σχεδόν σε κάθε νομό. Αυτό σημαίνει ότι η κινητοποίησή τους του δίνει ένα σχετικό πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων του, αφού διαθέτουν -εκ των πραγμάτων- ισχυρότερους μηχανισμούς σε κεντρικό και σε τοπικό επίπεδο.

Εκλογές με σταυρό τους υποχρεώνουν να ενεργοποιήσουν στο μέγιστο αυτούς τους μηχανισμούς, αφού έτσι κρίνεται η εκλογή αλλά και η σειρά εκλογής, δηλαδή η δύναμή τους στο εσωκομματικό χρηματιστήριο των στελεχών.

Εκλογές με λίστα είναι «εκλογές του καναπέ», οι υποψήφιοι δεν έχουν κίνητρο για να δραστηριοποιηθούν και, επομένως, το κυβερνών κόμμα χάνει αυτό το πλεονέκτημα.
.............
Από: http://www.e-tipos.com/newsitem?id=57686