Ως την Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου 1993, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έδειχναν ότι θα εξαντλούσαν την τετραετία. Όμως, οι εκλογές δεν έμελλε να πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο του 1994, όπως θα έπρεπε κανονικά, αλλά στις 10 Οκτωβρίου 1993. "Θέλω να συζητήσουμε το θέμα των εκλογών...
Υπάρχει μια τροπή προς την κατεύθυνση των πρόωρων εκλογών και αποφάσισα να προχωρήσω...". Τα λόγια του πρωθυπουργού προς τους συνεργάτες του στο Μέγαρο Μαξίμου δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν και τη σκέψη του να τους ανακοινώσει την απόφασή του να ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή πρόωρες εκλογές, την πρόλαβε το αιφνίδιο τηλεφώνημα του Προέδρου της Βουλής Αθανάσιου Τσαλδάρη: "Κύριε πρόεδρε, ο βουλευτής Κιλκίς Γιώργος Συμπιλίδης κατέθεσε δήλωση ανεξαρτητοποιήσεώς του από την Ν.Δ...".
......
Συνεχίζεται...
Εκλογές Ελλάδας 1993
ΕΚΛΟΓΕΣ '93 ΑΠΟ ΤΟ Α ΩΣ ΤΟ Ω
Ως την Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου 1993, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έδειχναν ότι θα εξαντλούσαν την τετραετία. Όμως, οι εκλογές δεν έμελλε να πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο του 1994, όπως θα έπρεπε κανονικά, αλλά στις 10 Οκτωβρίου 1993. "Θέλω να συζητήσουμε το θέμα των εκλογών... Υπάρχει μια τροπή προς την κατεύθυνση των πρόωρων εκλογών και αποφάσισα να προχωρήσω...". Τα λόγια του πρωθυπουργού προς τους συνεργάτες του στο Μέγαρο Μαξίμου δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν και τη σκέψη του να τους ανακοινώσει την απόφασή του να ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή πρόωρες εκλογές, την πρόλαβε το αιφνίδιο τηλεφώνημα του Προέδρου της Βουλής Αθανάσιου Τσαλδάρη: "Κύριε πρόεδρε, ο βουλευτής Κιλκίς Γιώργος Συμπιλίδης κατέθεσε δήλωση ανεξαρτητοποιήσεώς του από την Ν.Δ...".
Η προσπάθεια του πρώην υπουργού Εξωτερικών (1990-1992) της Ν.Δ. και, μετά την αποσκίρτησή του, ιδρυτή της "Πολιτικής Άνοιξης" Αντώνη Σαμαρά να ρίξει την κυβέρνηση, είχε επιτύχει. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, οι εκλογές ήταν έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτες και η σύσκεψη διαλύθηκε με τον πρωθυπουργό να συγκαλεί αμέσως υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο μιλά για "Ηροστράτειο έργο και ρόλο Σαμαρά" και παίρνει την τυπική έγκριση του σώματος για την προσφυγή στις κάλπες.
Ο Γιώργος Συμπιλίδης, λοιπόν, έριξε την κυβέρνηση. Είχαν προηγηθεί η ανεξαρτητοποίηση του Στ. Στεφανόπουλου και οι παραιτήσεις των Νικόλαου Κλείτου και Βασίλη Μαντζώρη, αλλά η κυβέρνηση διατηρούσε την πεποίθηση πως θα διατηρούσε την ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία της μιας έδρας και ότι ο περισσότερο "ύποπτος" Άκης Γεροντόπουλος δεν θα τολμούσε... Ποιος είναι, όμως, ο Γιώργος Συμπιλίδης; Από τις πιο αθόρυβες παρουσίες στη Βουλή και το κόμμα του, ο Μακεδόνας γιατρός ανήκει στη χορεία των "μοιραίων αγνώστων", ανθρώπων που μένουν στο παρασκήνιο της δημοσιότητας και της ιστορίας ως τη στιγμή που, με κάποια καίρια παρέμβασή τους την κατάλληλη στιγμή και στο σωστό χρόνο εκτρέπουν τον ιστορικό ρου και γίνονται τα πρόσωπα της ημέρας.
Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ζητώντας εκλογές λόγω κρισίμων εθνικών θεμάτων. Μετά τη συνάντηση Καραμανλή - Μητσοτάκη, η χώρα μπαίνει σε προεκλογική περίοδο. Η Ν.Δ. ξεκίνησε την προεκλογική της εκστρατεία αξιοποιώντας την ευκαιρία της ομιλίας του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στις 11 Σεπτεμβρίου. Στις 14 Σεπτεμβρίου αναλαμβάνουν καθήκοντα ως υπηρεσιακοί υπουργοί οι Γ. Πλαγιαννάκος, επίτιμος εισαγγελέας του Αρείου Πάγου (Δικαιοσύνης), Δ. Μανίκας, στρατηγός ε.α. (Δημόσιας Τάξης), Ι. Γεωργάκης, ακαδημαϊκός (Εσωτερικών) και Γ. Κοντογιώργης, πανεπιστημιακός (υφυπουργείο Τύπου). Πολιτικό θέμα όμως δημιουργεί η άρνηση του συνταγματολόγου και ακαδημαϊκού Αριστόβουλου Μάνεση να αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών, για το οποίο είχε αρχικά προταθεί, επικαλούμενος "λόγους αρχής".
Ο λόγος, ήταν η παραμονή του κομματικού Αγγ. Μπρατάκου στη θέση του υφυπουργού Εσωτερικών. Αλλά μεγάλη αίσθηση προκαλεί και η δημοσιοποίηση, στις 16 Σεπτεμβρίου, μιας εμπιστευτικής έκθεσης της πρεσβείας των Η.Π.Α. στην Αθήνα προς την Ουάσιγκτον, στην οποία εκτιμάται ότι ο νικητής των εκλογών θα είναι το ΠΑΣΟΚ.
Ας δούμε όμως τα βασικά σημεία του προεκλογικού προγράμματος των πέντε μεγαλύτερων κομμάτων σε αυτές τις εκλογές.
Η Ν.Δ. προβάλλει κατά σειρά:
Τα μεγάλα έργα, ιδιαίτερα στην Αττική
Τις αυξημένες δαπάνες για την Παιδεία
Την ειρηνοποιό βαλκανική της πολιτική και την "εθνικά συμφέρουσα λύση" που προωθεί όσον αφορά το θέμα των Σκοπίων
Την ισχυροποίηση της εθνικής άμυνας και
Την οικονομική ανάκαμψη που επέτυχε, η οποία διακόμηκε "εξαιτίας της πρωτόγνωρης πολιτικοοικονομικής συνωμοσίας που έφερε πρόωρες εκλογές". Τονίζει, ακόμη, ότι η πολιτική της ξανάφερε την Ελλάδα στο δρόμο της Ευρώπης, της οικονομικής ανάπτυξης και της σταθερότητας και προβάλλει μεταξύ άλλων την αδυναμία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ανδρέα Παπανδρέου να κυβερνήσει "για λόγους υγείας".
Οι βασικοί στόχοι του ΠΑΣΟΚ, τώρα, είναι:
Να σταματήσει το "κατρακύλισμα" της οικονομίας δίχως να διευρύνει την κοινωνική ανισότητα, με την αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων τάξεων
Να χτυπήσει την ανεργία
Να επανασυστήσει το κράτος πρόνοιας και το Ε.Σ.Υ. (Εθνικό Σύστημα Υγείας)
Να σταματήσει τις ιδιωτικοποιήσεις, που θεωρεί "ξεπούλημα του εθνικού πλούτου"
Να μην γίνει δεκτή οποιαδήποτε ονομασία των Σκοπίων που να περιέχει τον όρο Μακεδονία. Επίσης, υπόσχεται "να αποκαλύψει όλα τα κυβερνητικά σκάνδαλα", να δώσει ξανά την "ελπίδα" στην κοινωνία και πιστεύει ότι θα επιτύχει κοινωνική συναίνεση για τις επιλογές του.
Η Πολιτική Άνοιξη μιλά για "υπέρβαση" και θέτει θέμα νέου ήθους εξουσίας και πολιτικής. Για την οικονομία προτείνει συνδυασμό ανάπτυξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, χωρίς αποκρατικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας. Πιστεύει στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και τονίζει ιδιαίτερα το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, που "δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι Μακεδονία". Η διαφωνία του με τον Μητσοτάκη στο "Σκοπιανό" ήταν ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Αντώνης Σαμαράς, πρόεδρος της ΠΟΛ. Α., εγκατέλειψε τη Ν.Δ.
Ο Συνασπισμός της Μαρίας Δαμανάκη μιλά για ισχυροποίηση του ρόλου του Κοινοβουλίου, καθιέρωση της απλής αναλογικής, αναθεώρηση του Συντάγματος και διακομματική εξωτερική πολιτική, κοινά αποδεκτή λύση στο θέμα των Σκοπίων. Δίνει έμφαση στην κοινωνική πολιτική και την οικολογία, θέλει κοινωνικά και οικολογικά δίκαιη ανάπτυξη, ζητά τη ριζική αναθεώρηση της συνθήκης του Μάαστριχτ και την κατάργηση του ΝΑΤΟ.
Το Κ.Κ.Ε. θέλει επίσης αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ, την ΕΟΚ και τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, συνταγματική αναθεώρηση και κοινοβουλευτική ενίσχυση του πολιτικού συστήματος, απλή αναλογική. Θέλει εθνικό σχεδιασμό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, με σεβασμό στο περιβάλλον και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αντιτίθεται στην "αναρχία της ελεύθερης αγοράς" και μιλά για εκδημοκρατισμό και ανάπτυξη του δημοσίου τομέα. Προτείνει τη ριζική αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και επιμένει ότι το πρόβλημα με τα Σκόπια δεν είναι πρόβλημα ονόματος, αλλά "καλής γειτονίας".
Χαρακτηριστικό, πάντως, της προεκλογικής εκστρατείας είναι όχι ο τονισμός των θέσεων και των απόψεων κάθε κόμματος, αλλά η προσπάθειά τους να πειστεί ο κόσμος ότι τα άλλα είναι χειρότερα από τα ίδια. Η προπαγάνδα τους, ιδιαίτερα των δύο μεγάλων μονομάχων, Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, είναι κατ' εξοχήν αρνητικής φύσεως.
Τα μεγάλα θέματα αντιπαράθεσης στις εκλογές του 1993 είναι η οικονομική πολιτική (ιδιωτικοποιήσεις, φορολογία, εισόδημα), η κοινωνική πολιτική (μισθοί, αγοραστική δύναμη, υγεία, παιδεία), τα θεωρούμενα ως σκάνδαλα της κυβέρνησης της Ν.Δ. (πώληση ΑΓΕΤ, ΟΤΕ, υποκλοπές κλπ.) και το θέμα της πολιτικής έναντι των Σκοπίων.
Ωστόσο, για πρώτη ίσως φορά μετά τη μεταπολίτευση η συνθηματολογία και η σκανδαλολογία έχουν αντικαταστήσει σε τέτοιο βαθμό τις θέσεις ουσίας. Ο δημόσιος διάλογος, αυτός αφέθηκε στα κατώτερα στελέχη μετά την άρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου να δεχτεί την πρόκληση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για ζωντανή τηλεοπτική συζήτηση εφ' όλης της ύλης. Καινοτομία αποτέλεσε για την τηλεοπτική αντιπαράθεση η διεξαγωγή συνεντεύξεων με πολιτικούς με το σύστημα "debate".
Πολιτικοί όλων των μεγάλων παρατάξεων "ανακρίθηκαν" κατ' αντιπαράθεση και χωρίς δικαίωμα ανταπάντησης από δημοσιογράφους ιδιωτικών καναλιών, παρουσία κοινού και με χρονομέτρηση. Ενδεικτικά του κλίματος που επικράτησε είναι τα κεντρικά συνθήματα των πέντε μεγαλυτέρων κομμάτων:
Ν.Δ.: Η Ελλάδα δεν γυρίζει πίσω / Μπροστά με Ν.Δ..
ΠΑΣΟΚ: Ν.Δ. Επιτέλους τέλος.
ΠΟΛ.ΑN.: Υπέρβαση τώρα.
ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ: Αψηφίστε τους.
Κ.Κ.Ε.: Η αριστερή απάντηση.
Τον κυριότερο όμως ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος που κινήθηκε η πολιτική αντιπαράθεση έπαιξαν οι διαφημιστές των αντιπάλων. Για το κυβερνών κόμμα διαφημιστικά χρέη ανέλαβε ομάδα Αμερικανών συμβούλων, προερχομένων από πέντε διαφορετικές εταιρίες, η ίδια που είχε καλύψει την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Η διαφημιστική εκστρατεία του ΠΑΣΟΚ σχεδιάστηκε από την ίδια εταιρία που την είχε αναλάβει και στις εκλογές του 1990, τη MASS. Η ΠΟΛΑ επέλεξε την εταιρία "Κόμβος" και ο Συνασπισμός συμβουλεύτηκε το δημιουργικό της "Diabοlο" (γι'αυτό πήγε κατά διαβόλου και δεν έπιασε το 3% !!). Το Κ.Κ.Ε., πιστό στις αρχές του, δεν προσέλαβε διαφημιστές. Αρκέστηκε στα μαθήματα "image making" που είχε πάρει η Αλέκα Παπαρήγα όταν εκλέχθηκε γ.γ. του κόμματος το 1991.
Πάντως, το φαινόμενο των ογκωδών προεκλογικών συγκεντρώσεων, παρά τις αντίθετες προβλέψεις, δεν γνώρισε ύφεση. Η αρχή έγινε με την πρώτη συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στις 18 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Στις 22 Σεπτεμβρίου, νέα "πρόβλεψη" από τις ΗΠΑ ταράζει τα προεκλογικά νερά.
Κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε ομογενείς στις Η.Π.Α., ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Κλέιμοντ Πελ θα πει ότι, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, το ΠΑΣΟΚ θα είναι το πρώτο κόμμα στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου. Η Ν.Δ. και η ΠΟΛ. Α. θα ξαναμιλήσουν για "εξωτερική επέμβαση" στα εκλογικά πράγματα της χώρας, ενώ το ΠΑΣΟΚ δεν σχολιάζει. Όσο για τις δημοσκοπήσεις, εκ των οποίων οι περισσότερες έφερναν μπροστά το ΠΑΣΟΚ με έως και +10%, το γραφείο Τύπου της Ν.Δ. απαντά ότι δεν δίνει βάση, "αφού και στις προηγούμενες εκλογές είχαν πέσει έξω".
Στις 25 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πραγματοποιεί την πρώτη επίσημη προεκλογική συγκέντρωση της Ν.Δ. στο Ηράκλειο και αρχίζει να ανταλλάσσει κατηγορίες με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου, που την ίδια μέρα μιλάει στην Πάτρα. Αποδοκιμασίες και επεισόδια όμως θα συνοδεύουν την επαρχιακή εξόρμηση του Αντώνη Σαμαρά σε Ήπειρο και Δυτική Στερεά εκ μέρους φανατικών νεοδημοκρατών οπαδών, επεισόδια που θα κορυφωθούν στις 28 Σεπτεμβρίου στο Μεσολόγγι, όπου ο αρχηγός της ΠΟΛ. Α. θα τραυματιστεί ελαφρά στο κεφάλι από βίδα έξω από το ξενοδοχείο του. Ο Αντώνης Σαμαράς κατηγορεί ευθέως τον πρωθυπουργό για υποκινητή των επεισοδίων, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απαντά σε πρώτη φάση ότι πρόκειται για αυθόρμητες και μεμονωμένες αντιδράσεις και μετά τα επεισόδια του Μεσολογγίου καλεί τους οπαδούς της Ν.Δ. να περιφρουρούν τις συγκεντρώσεις της ΠΟΛ. Α. και να προσέχουν τη συμπεριφορά τους για το φόβο "προβοκάτσιας". Οι αρχηγοί των υπολοίπων κομμάτων καταδικάζουν τα επεισόδια και μαζί με τον Αντώνη Σαμαρά μέμφονται τη Ν.Δ. για "το πολιτικό ήθος που επιδεικνύει". Οι αντισυγκεντρώσεις των οπαδών της Ν.Δ. δε σταματούν, αλλά οι τόνοι στο εξής είναι πεσμένοι.
Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου, πάλι, έχουμε μια βαρυσήμαντη δήλωση Μητσοτάκη: "Θα κινήσω αμέσως τις διεργασίες για την εκλογή νέου αρχηγού στη Ν.Δ. σε περίπτωση που δεν κερδίσω τις εκλογές", είπε ο πρωθυπουργός, συμπληρώνοντας πως αν δεν κερδίσει την πλειοψηφία το κόμμα του, αυτό θα σημαίνει ότι σίγουρα χρειάζεται ανανέωση.
Από την πλευρά του ο Ανδρέας Παπανδρέου απευθύνει πρόσκληση σε Συνασπισμό και Κ.Κ.Ε. για μετεκλογική συνεργασία ακόμη και σε κυβερνητικό επίπεδο, εφόσον το ΠΑΣΟΚ σχηματίσει κυβέρνηση, και δηλώνει έτοιμος να ξεχάσει τα γεγονότα του 1989 (συγκυβέρνηση Ν.Δ. - Αριστεράς). Αρνητική όμως η απάντηση και από τα δυο κόμματα.
Άλλο σημαντικό γεγονός της ημέρας, η δέσμευση που ανέλαβαν τα πέντε μεγάλα κόμματα να καταργήσουν μετεκλογικά τόσο τον "αντιτρομοκρατικό" νόμο όσο και τον Μεταξικής προέλευσης νόμο περί Τύπου, των οποίων η δημοκρατικότητα επανειλημμένα είχε αποδειχθεί διαβλητή.
Η δέσμευση λήφθηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης σε απογευματινή εφημερίδα της Αθήνας δια των εκπροσώπων τους κ. Λαμπρία (Ν.Δ.), Μαγκάκη (ΠΑΣΟΚ), Κωνσταντόπουλου (Συνασπισμού), Λαγουβάρδου (Κ.Κ.Ε.) και Λεντάκη (ΠΟΛ. Α.).
Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 1993: Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η Αλέκα Παπαρήγα κατηγορούν το ΠΑΣΟΚ ότι πριμοδοτεί τις συγκεντρώσεις της ΠΟΛ. Α., η γ.γ. του Κ.Κ.Ε. μάλιστα μιλά ειδικότερα για τη συγκέντρωση του Βόλου της προηγούμενης. Το ΠΑΣΟΚ το αρνείται.
Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 1993: Ο Αντώνης Σαμαράς αντιδρά στις κατηγορίες και χαρακτηρίζει την Αλέκα Παπαρήγα "δεκανίκι του κ. Μητσοτάκη". Δηλώνει επίσης ότι δεν πρόκειται να συνεργαστεί μετεκλογικά με το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., ούτε καν για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας το 1995. Την ίδια μέρα, η Ν.Δ. αντεπιτίθεται στις αρνητικές για την παράταξη δημοσκοπήσεις και φέρνει στη δημοσιότητα, δια του γενικού διευθυντή της Κώστα Πυλαρινού, δική της, η οποία της δίνει τουλάχιστον 165 έδρες. Το δείγμα, σύμφωνα με το κόμμα, πάρθηκε από 60.000 ψηφοφόρους. "Σφήνα" Μητσοτάκη στην έκκληση Παπανδρέου για συνεργασία Αριστεράς και ΠΑΣΟΚ: "Μην τον πιστεύετε". Η τρίτη προεκλογική εβδομάδα και μαζί της ο Σεπτέμβριος θα κλείσουν δίχως ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Αντώνης Σαμαράς να αποκαλύπτουν τα στοιχεία βάσει των οποίων ο πρώτος κατηγορεί τον δεύτερο για συνεργασία με "άνομα οικονομικοπολιτικά συμφέροντα" και ο πρόεδρος της ΠΟΛ. Α. τον πρωθυπουργό για "προδότη της Μακεδονίας".
Αντεπίθεση του πρωθυπουργού σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση με την εμπλοκή των ονομάτων των επιχειρηματιών Κόκκαλη, Αλαφούζων και των Αρφάνη - Χιόνη στα "άνομα οικονομικά συμφέροντα" που ανέτρεψαν την κυβέρνηση.
Ακολουθούν καταγγελίες της Ν.Δ. προς το ΠΑΣΟΚ για αλλαγές της τελευταίας στιγμής στο οικονομικό του πρόγραμμα σχετικά με τη φορολογία των ρέπος και των ομολόγων του δημοσίου (δήλωση στις 27/9 του Παντελή Οικονόμου περί φορολογίας τους, ανατρέπεται από δηλώσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ περί του αντιθέτου). Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται ακόμη περισσότερο με καταγγελίες κατά του αντιστράτηγου της ΕΛ.ΑΣ. και θεωρούμενου ως έμπιστου του πρωθυπουργού, Μιχάλη Νηστικάκη, για συμμετοχή σε υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Το βράδυ της 2ας Οκτωβρίου έχουμε επεισόδια με 6 τραυματίες στην Πάτρα και αψιμαχίες στην πρωτεύουσα ανάμεσα σε οπαδούς της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.
Επεισόδια με 18 τραυματίες θα ακολουθήσουν την προεκλογική ομιλία του Κ. Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη την ίδια μέρα. Ξημερώματα της Κυριακής 3 Οκτωβρίου, ο Α. Σαμαράς μεταφέρεται εσπευσμένα στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών, επειδή υπέφερε από ισχυρούς ιλίγγους. Θα βγει το βράδυ της ίδιας μέρας και θα αποδώσει την κατάστασή του στα γεγονότα του Μεσολογγίου και την ένταση που ακολούθησε, προσθέτοντας ότι οι γιατροί του είχαν συστήσει να αναβάλλει τη συγκέντρωση της προηγούμενης στο Παναθηναϊκό Στάδιο, πράγμα που δεν έκανε.
Την Κυριακή έγιναν οι συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, του Κ.Κ.Ε. στη Θεσσαλονίκη και της Ν.Δ. στην Καλαμάτα, απ' όπου ο Κ. Μητσοτάκης ανταπαντά στις κατηγορίες του ΠΑΣΟΚ περί του "αποκρυπτόμενου" λογαριασμού του Κοσκωτά, αναφέροντας εκτός κειμένου την απαλλαγή του Ανδρέα Παπανδρέου από το Ειδικό Δικαστήριο με ψήφους μόλις 7 έναντι 6 για το ίδιο σκάνδαλο το 1989 και προσθέτοντας ότι "στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σκοινί". Σε συνέντευξή του την ίδια μέρα δηλώνει ευεργέτης και όχι αρχαιοκάπηλος, θυμίζοντας τη δωρεά προς το δημόσιο μέρους της νόμιμης συλλογής του και αποποιείται κάθε σχέση με την υπόθεση Νηστικάκη.
Η Δευτέρα 4 Οκτωβρίου θα χαρακτηριστεί από την αποκάλυψη αποσπασμάτων εμπιστευτικού εγγράφου της πρεσβείας των Η.Π.Α., αποκάλυψη που κάνει ο φιλοκυβερνητικός Τύπος και όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου φέρεται να λέει στον Αμερικανό επιτετραμμένο Ουίλιαμς σε συνάντησή τους το Μάρτιο του 1992 ότι "... μια γρήγορη λύση στο πρόβλημα των Σκοπίων, ακόμη κι αν δεν είναι θετική για την Ελλάδα, θα ήταν καλύτερη από το να αφεθούν τα πράγματα όπως είναι τώρα".
Ο Κ. Μητσοτάκης θα κατηγορήσει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ για διγλωσσία και θα απορήσει συγχρόνως για τη δεύτερη διαρροή απόρρητης έκθεσης της πρεσβείας των Η.Π.Α. κατά την προεκλογική περίοδο. Το ΠΑΣΟΚ διαψεύδει κι επιμένει πως πάγια θέση του είναι η μη αναγνώριση των Σκοπίων υπό το όνομα Μακεδονία ή παράγωγά του.
Το βράδυ της Δευτέρας θα μιλήσει στη Θεσσαλονίκη η πρόεδρος του Συνασπισμού Μαρία Δαμανάκη.
Τρίτη 5 Οκτωβρίου: Η συγκέντρωση της ΠΟΛ. Α. στη Θεσσαλονίκη και η κεντρική του Κ.Κ.Ε. στο Πεδίο του Άρεως, απ' όπου η Αλέκα Παπαρήγα "εγκαινιάζει" την τελική προεκλογική "μάχη της Αθήνας". Βραδινή σύγκρουση Μητσοτάκη - Σαμαρά.
Ο πρώτος καταγγέλλει από τηλεοπτική του συνέντευξη άλλη μια φορά συνεργασία της οικογένειας Αλαφούζου (ιδιοκτητών της "Καθημερινής" και του "SKY FM") με τον Σαμαρά για την ανατροπή της κυβέρνησης, "προκειμένου ο επιχειρηματίας να απαλλαγεί από τα αδικήματα στα οποία έχει εμπλακεί" (χρέη ενός δισ. δρχ. προς το δημόσιο κ.ά.).
Ο δεύτερος απαντά με τη δημοσιοποίηση τριών από τις επιστολές του προς τον πρωθυπουργό, όπου διαφαίνεται η διαφωνία τους στο "Σκοπιανό" και απειλεί με νέες αποκαλύψεις της αλληλογραφίας του, ως τότε υπουργού Εξωτερικών, κατά το Μάρτιο του '92.
Στις επιστολές αυτές ο πρωθυπουργός φαίνεται να συμφωνεί με την ονομασία "Μακεδονία των Σκοπίων". Ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Παπακωνσταντίνου θα χαρακτηρίσει την επόμενη, Τετάρτη 6 Οκτωβρίου, "βαρύ εθνικό ατόπημα" την ενέργεια Σαμαρά. Ο πρωθυπουργός θα μιλήσει για "εσκεμμένη επιστολογραφία Σαμαρά" και θα παραδώσει την επομένη όλη τη σχετική αλληλογραφία στους πολιτικούς αρχηγούς, λέγοντας ότι "πάντα υπεράσπισε της ελληνικές θέσεις μέσα στα πλαίσια των αποφάσεων του ΟΗΕ". Το βράδυ θα γίνει η κεντρική πολιτική συγκέντρωση του Συνασπισμού στο Πεδίο του Άρεως. Νέο "άνοιγμα" Δαμανάκη προς οικολόγους, ανένταχτους και ευρύτερη Αριστερά.
Πέμπτη 7 Οκτωβρίου. Δημοσιοποιούνται εσωκομματικές αντιδράσεις στη Ν.Δ. για την επίθεση Μητσοτάκη κατά Αλαφούζου, ιδιαίτερα μετά την είδηση - που δεν αρνείται ο πρωθυπουργός - ότι ο πατέρας Αλαφούζος είχε χρηματοδοτήσει παλαιότερα και τη συντηρητική παράταξη. Αντίδραση Έβερτ και στη θέση Μητσοτάκη για το "Σκοπιανό" ότι "δέχεται να συζητήσει ακόμη και για το όνομα". Επιζήμιες τριβές μέσα στη Ν.Δ. ενώ το ΠΑΣΟΚ πραγματοποιεί το βράδυ την τελική προεκλογική του συγκέντρωση στο Πεδίο του Άρεως. Μετά το τέλος της συγκέντρωσης θα συμβούν επεισόδια μεταξύ οπαδών των δύο μεγάλων κομμάτων στη Λ. Αλεξάνδρας και αλλού.
Αλλά η είδηση της ημέρας είναι το κλείσιμο της υπόθεσης ΑΓΕΤ από τον Άρειο Πάγο "διότι δεν προέκυψαν στοιχεία που να δικαιολογούν οιαδήποτε ποινική δίωξη".
Για "δικαίωση" μιλά η Ν.Δ., που κατηγορούνταν για σκάνδαλο κατά την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας, για "νέο σκάνδαλο" σύσσωμη η αντιπολίτευση.
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου: Οι Αλαφούζοι μηνύουν τον πρωθυπουργό για τις κατηγορίες που εκτοξεύει εναντίον τους και ο Αριστείδης Αλαφούζος υποστηρίζει ότι το 1989 είχε δώσει 30.000.000 δρχ. όχι στο κόμμα της Ν.Δ., αλλά στον Κ. Μητσοτάκη προσωπικά.
Αντιδράσεις και από τους άλλους θιγέντες επιχειρηματίες Σωκράτη Κόκκαλη και Γιώργο Μπόμπολα, τους οποίους ο αρχηγός της Ν.Δ. είχε κατηγορήσει για "συστηματική εχθρότητα κατά της κυβέρνησης".
Ο πρωθυπουργός παραμένει ανένδοτος στη θέση του και ζητά στοιχεία από τους αντιπάλους του, "εάν βεβαίως έχουν".
Προεκλογική αναταραχή στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Οι ηγέτες της προπαγανδίζουν την υπερψήφιση των ανεξάρτητων συνδυασμών και όχι των, μουσουλμάνων ή μη υποψηφίων των άλλων κομμάτων, γεγονός που διχάζει τη μειονότητα.
Η πλειοψηφία όμως τάσσεται κατά της "γραμμής" αυτής. Η αυλαία των προεκλογικών συγκεντρώσεων κλείνει το βράδυ της ίδιας ημέρας με την ομιλία του πρωθυπουργού στο Πεδίο του Άρεως.
Σαββάτο 9 Οκτωβρίου 1993. Η τελευταία μέρα πριν από την προεκλογική αναμέτρηση. Δίχως πολιτικές εκδηλώσεις, ως είθισται, επιτρέπει στους ψηφοφόρους να αυτοσυγκεντρωθούν και να αποφασίσουν ήρεμοι και απερίσπαστοι την εκλογή τους. Όσο τους επέτρεψε, δηλαδή, ο αμείλικτος πόλεμος εντυπώσεων και εντυπωσιασμού που προηγήθηκε. Ολοκληρώνεται η έξοδος των ετεροδημοτών από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Η "επιστράτευση" ετεροδημοτών και ομογενών από όλα τα κόμματα και ιδίως τα δύο μεγαλύτερα, που προμηθεύουν δωρεάν εισιτήρια στους ψηφοφόρους τους για να συγκοινωνιακά μέσα της αρεσκείας τους, εκτιμήθηκε ως η μεγαλύτερη που έγινε ποτέ. Το κόστος της υπολογίστηκε γύρω στα 20 δισ. δρχ. για το ελληνικό δημόσιο. Οι αρχηγοί όλων των παρατάξεων αισιοδοξούν για το εκλογικό αποτέλεσμα της επομένης. Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΠΟΛ. Α. ανταλλάσσουν για τελευταία φορά φραστικές επιθέσεις από τα Μ.Μ.Ε. Δεν θα λείψουν και τα επεισόδια σε διάφορες πόλεις, με τα σοβαρότερα στη Λαμία μεταξύ οπαδών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.
Οι εκλογές του 1993 είναι οι έβδομες από την μεταπολίτευση του 1974. Γίνονται με βάση την απογραφή του 1981 και όχι τη νεότερη του 1991 (απόφαση του υπηρεσιακού υπουργού Εσωτερικών Ι. Γεωργάκη στις 16/9), αφού αυτή δεν είχε ακόμη επικυρωθεί επίσημα. Επτά εκλογικές αναμετρήσεις από το 1974 αλλά με πέντε διαφορετικά εκλογικά συστήματα, αριθμός ρεκόρ για την Ευρώπη. Αυτό των εκλογών του '93 σχεδιάστηκε από τον υπουργό Εσωτερικών της Ν.Δ. Σωτήρη Κούβελα και ψηφίστηκε από τη Βουλή το 1990, αντικαθιστώντας την ενισχυμένη αναλογική που ίσχυε στις αναμετρήσεις του 1989 και του 1990. Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία του νέου εκλογικού νόμου είναι χρήσιμα για το σχηματισμό μιας ολοκληρωμένης εικόνας των εκλογών του '93. Σύμφωνα με αυτόν:
Το πρώτο κόμμα πριμοδοτείται και στηρίζεται. Σχηματίζει κυβέρνηση αυτοδύναμη έστω και με διαφορά 0,10% από το δεύτερο (7.000 ψήφοι), ανεξαρτήτως του ποσοστού των μικρότερων κομμάτων.
Το δεύτερο κόμμα, εκτός από την κυβέρνηση, χάνει και 20 περίπου έδρες προς όφελος των μικρότερων κομμάτων που θα περάσουν το όριο 3%.
Κόμμα που θα πάρει κάτω του 3% δεν μπορεί να εκπροσωπηθεί στη Βουλή.
Έτσι, η κάθε ψήφος είναι χρήσιμη για τα μικρά κόμματα που ελπίζουν σε εκλογή. Από την άλλη, αποκλείεται σχεδόν ο ρυθμιστικός τους ρόλος ή η περίπτωση συγκυβέρνησης (εκτός και αν τα δυο μεγάλα κόμματα πάρουν μαζί κάτω του 38%). * Κανένα κόμμα εκτός του πρώτου δεν μπορεί να υπολογίσει που και πόσες έδρες θα πάρει. Η διαδικασία της "εξομάλυνσης" κατά την β' και γ' κατανομή - όπου τα μικρά κόμματα παίρνουν έδρες από το δεύτερο ώστε να φτάσουν το 70% των εδρών που θα είχαν με την απλή αναλογική - αναμένεται να κρατήσει καιρό και να δημιουργήσει "εκπλήξεις" σε πολλούς υποψήφιους, ευχάριστες ή μη ανάλογα με την περίσταση. Και τούτο γιατί το εκλογικό αυτό σύστημα είναι κατά γενική ομολογία περίπλοκο και απρόβλεπτο, λειτουργεί σαφώς υπέρ του πρώτου κόμματος.
Κυριακή 10 Οκτωβρίου 1993. Οι κάλπες άνοιξαν στις 6.29 π.μ. και έκλεισαν στις 5.55 μ.μ., εφόσον δεν υπήρχε "ουρά". Οι εκλογές διεξάχθηκαν σε ήπιο κλίμα. Από τις 7 μ.μ. αρχίζει η τηλεοπτική μετάδοση των αποτελεσμάτων και γύρω στις 8.30 μ.μ. η άνετη νίκη του ΠΑΣΟΚ έχει αρχίσει να διαφαίνεται, για να γίνεται όλο και πιο βέβαιη με το πέρασμα της ώρας.
Το ΠΑΣΟΚ θα ξαναγυρίσει στην εξουσία μετά από τέσσερα χρόνια και οι οπαδοί του πανηγυρίζουν ξέφρενα σε όλη την Ελλάδα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ξανά πρωθυπουργός. Η Ν.Δ. ήδη από πολύ νωρίς (8.30 μ.μ.) αποδέχεται ιπποτικά την ήττα δια στόματος Μιλτιάδη Έβερτ. Η σχεδόν 30ετής αντιπαράθεση των και "δεινοσαύρων" την πολιτικής επονομαζόμενων Κ. Μητσοτάκη και Α. Παπανδρέου φαίνεται να λήγει οριστικά με τελικό νικητή τον δεύτερο.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου εκλέγεται σε ηλικία 74 ετών για τρίτη φορά στην πρωθυπουργία (1η το 1981, 2η το 1985) και γίνεται ο 79ος πρωθυπουργός της χώρας. Η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης έγινε την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου.
Τα Τελικά αποτελέσματα
(Σε 16608 από 16608 εκλογικά τμήματα. Εγγεγραμμένοι 8972258. Ψήφισαν 7019193. Έγκυρα 6899629. Άκυρα 89161. Λευκά 30403. Συμμετοχή 78,23%).
ΠΑ.ΣΟ.Κ.: 46,88%
Ν.Δ.: 39,30%.
ΠΟΛ. Α.: 4,87%.
Κ.Κ.Ε.: 4,54%.
Συνασπισμός: 2,94%
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αποδέχεται το ίδιο βράδυ στο Ζάππειο Μέγαρο τη λαϊκή ετυμηγορία και συγχρόνως αναγγέλλει την πρόθεση παραίτησής του από την ηγεσία του κόμματος.
Την επομένη υποβάλλει την παραίτηση της κυβέρνησής του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ο Κων. Καραμανλής τον καλεί να παραμείνει στη θέση του μέχρι την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης.
Η πρόεδρος του Συνασπισμού Μαρία Δαμανάκη επίσης θα παραιτηθεί, αφού το κόμμα της με ποσοστό 2,94% δεν θα πιάσει, για μερικές χιλιάδες ψήφους, το όριο 3% και θα μείνει εκτός Βουλής.
Ικανοποίηση, συγκρατημένη έστω, στο Κ.Κ.Ε. για το 4,54% που απέσπασε το κόμμα, αναδεικνυόμενο στον μοναδικό εκπρόσωπο της Αριστεράς στη Νέα Βουλή.
Έκδηλη όμως η ικανοποίηση στη νεοσύστατη Πολιτική Άνοιξη, τρίτο κόμμα με ποσοστό 4,87%. Η "έκπληξη" των εκλογών.
Στη νέα Βουλή δεν θα εκπροσωπηθούν τρία κόμματα που το είχαν καταφέρει στις προηγούμενες εκλογές: Η Ομοσπονδία Οικολογικών και Εναλλακτικών Οργανώσεων (1 έδρα), η οποία διαλύθηκε την Άνοιξη του '93. Η ΔΗ.ΑΝΑ., η οποία δεν κατέβηκε στις εκλογές. Ο εκλεγμένος το '90 Θ. Κατσίκης προσχώρησε στη συνέχεια στη Ν.Δ. Η μειονοτική των μουσουλμάνων της Θράκης "Εμπιστοσύνη" που είχε δυο βουλευτές το '90, διασπάστηκε το '92 και ένα μέρος της συγχωνεύτηκε με τον μειονοτικό συνδυασμό "Πεπρωμένο" που έφτασε μόλις το 0,56%. Η πλειοψηφία των μουσουλμάνων ψήφισε τελικά υποψήφιους των μεγάλων κομμάτων.
Εκτός Βουλής θα βρεθεί και ο "μοιραίος άνθρωπος" για τη Ν.Δ. Γ. Συμπιλίδης, πολιτευτής Κιλκίς με την ΠΟΛ. Α.
Περισσότερα: http://www.livepedia.gr/
Εκλογές Ελλάδας 1993
ΕΚΛΟΓΕΣ '93 ΑΠΟ ΤΟ Α ΩΣ ΤΟ Ω
Ως την Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου 1993, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, έδειχναν ότι θα εξαντλούσαν την τετραετία. Όμως, οι εκλογές δεν έμελλε να πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο του 1994, όπως θα έπρεπε κανονικά, αλλά στις 10 Οκτωβρίου 1993. "Θέλω να συζητήσουμε το θέμα των εκλογών... Υπάρχει μια τροπή προς την κατεύθυνση των πρόωρων εκλογών και αποφάσισα να προχωρήσω...". Τα λόγια του πρωθυπουργού προς τους συνεργάτες του στο Μέγαρο Μαξίμου δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν και τη σκέψη του να τους ανακοινώσει την απόφασή του να ζητήσει από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή πρόωρες εκλογές, την πρόλαβε το αιφνίδιο τηλεφώνημα του Προέδρου της Βουλής Αθανάσιου Τσαλδάρη: "Κύριε πρόεδρε, ο βουλευτής Κιλκίς Γιώργος Συμπιλίδης κατέθεσε δήλωση ανεξαρτητοποιήσεώς του από την Ν.Δ...".
Η προσπάθεια του πρώην υπουργού Εξωτερικών (1990-1992) της Ν.Δ. και, μετά την αποσκίρτησή του, ιδρυτή της "Πολιτικής Άνοιξης" Αντώνη Σαμαρά να ρίξει την κυβέρνηση, είχε επιτύχει. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, οι εκλογές ήταν έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτες και η σύσκεψη διαλύθηκε με τον πρωθυπουργό να συγκαλεί αμέσως υπουργικό συμβούλιο, στο οποίο μιλά για "Ηροστράτειο έργο και ρόλο Σαμαρά" και παίρνει την τυπική έγκριση του σώματος για την προσφυγή στις κάλπες.
Ο Γιώργος Συμπιλίδης, λοιπόν, έριξε την κυβέρνηση. Είχαν προηγηθεί η ανεξαρτητοποίηση του Στ. Στεφανόπουλου και οι παραιτήσεις των Νικόλαου Κλείτου και Βασίλη Μαντζώρη, αλλά η κυβέρνηση διατηρούσε την πεποίθηση πως θα διατηρούσε την ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία της μιας έδρας και ότι ο περισσότερο "ύποπτος" Άκης Γεροντόπουλος δεν θα τολμούσε... Ποιος είναι, όμως, ο Γιώργος Συμπιλίδης; Από τις πιο αθόρυβες παρουσίες στη Βουλή και το κόμμα του, ο Μακεδόνας γιατρός ανήκει στη χορεία των "μοιραίων αγνώστων", ανθρώπων που μένουν στο παρασκήνιο της δημοσιότητας και της ιστορίας ως τη στιγμή που, με κάποια καίρια παρέμβασή τους την κατάλληλη στιγμή και στο σωστό χρόνο εκτρέπουν τον ιστορικό ρου και γίνονται τα πρόσωπα της ημέρας.
Στις 9 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ζητώντας εκλογές λόγω κρισίμων εθνικών θεμάτων. Μετά τη συνάντηση Καραμανλή - Μητσοτάκη, η χώρα μπαίνει σε προεκλογική περίοδο. Η Ν.Δ. ξεκίνησε την προεκλογική της εκστρατεία αξιοποιώντας την ευκαιρία της ομιλίας του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στις 11 Σεπτεμβρίου. Στις 14 Σεπτεμβρίου αναλαμβάνουν καθήκοντα ως υπηρεσιακοί υπουργοί οι Γ. Πλαγιαννάκος, επίτιμος εισαγγελέας του Αρείου Πάγου (Δικαιοσύνης), Δ. Μανίκας, στρατηγός ε.α. (Δημόσιας Τάξης), Ι. Γεωργάκης, ακαδημαϊκός (Εσωτερικών) και Γ. Κοντογιώργης, πανεπιστημιακός (υφυπουργείο Τύπου). Πολιτικό θέμα όμως δημιουργεί η άρνηση του συνταγματολόγου και ακαδημαϊκού Αριστόβουλου Μάνεση να αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών, για το οποίο είχε αρχικά προταθεί, επικαλούμενος "λόγους αρχής".
Ο λόγος, ήταν η παραμονή του κομματικού Αγγ. Μπρατάκου στη θέση του υφυπουργού Εσωτερικών. Αλλά μεγάλη αίσθηση προκαλεί και η δημοσιοποίηση, στις 16 Σεπτεμβρίου, μιας εμπιστευτικής έκθεσης της πρεσβείας των Η.Π.Α. στην Αθήνα προς την Ουάσιγκτον, στην οποία εκτιμάται ότι ο νικητής των εκλογών θα είναι το ΠΑΣΟΚ.
Ας δούμε όμως τα βασικά σημεία του προεκλογικού προγράμματος των πέντε μεγαλύτερων κομμάτων σε αυτές τις εκλογές.
Η Ν.Δ. προβάλλει κατά σειρά:
Τα μεγάλα έργα, ιδιαίτερα στην Αττική
Τις αυξημένες δαπάνες για την Παιδεία
Την ειρηνοποιό βαλκανική της πολιτική και την "εθνικά συμφέρουσα λύση" που προωθεί όσον αφορά το θέμα των Σκοπίων
Την ισχυροποίηση της εθνικής άμυνας και
Την οικονομική ανάκαμψη που επέτυχε, η οποία διακόμηκε "εξαιτίας της πρωτόγνωρης πολιτικοοικονομικής συνωμοσίας που έφερε πρόωρες εκλογές". Τονίζει, ακόμη, ότι η πολιτική της ξανάφερε την Ελλάδα στο δρόμο της Ευρώπης, της οικονομικής ανάπτυξης και της σταθερότητας και προβάλλει μεταξύ άλλων την αδυναμία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ανδρέα Παπανδρέου να κυβερνήσει "για λόγους υγείας".
Οι βασικοί στόχοι του ΠΑΣΟΚ, τώρα, είναι:
Να σταματήσει το "κατρακύλισμα" της οικονομίας δίχως να διευρύνει την κοινωνική ανισότητα, με την αναδιανομή του εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων τάξεων
Να χτυπήσει την ανεργία
Να επανασυστήσει το κράτος πρόνοιας και το Ε.Σ.Υ. (Εθνικό Σύστημα Υγείας)
Να σταματήσει τις ιδιωτικοποιήσεις, που θεωρεί "ξεπούλημα του εθνικού πλούτου"
Να μην γίνει δεκτή οποιαδήποτε ονομασία των Σκοπίων που να περιέχει τον όρο Μακεδονία. Επίσης, υπόσχεται "να αποκαλύψει όλα τα κυβερνητικά σκάνδαλα", να δώσει ξανά την "ελπίδα" στην κοινωνία και πιστεύει ότι θα επιτύχει κοινωνική συναίνεση για τις επιλογές του.
Η Πολιτική Άνοιξη μιλά για "υπέρβαση" και θέτει θέμα νέου ήθους εξουσίας και πολιτικής. Για την οικονομία προτείνει συνδυασμό ανάπτυξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, χωρίς αποκρατικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας. Πιστεύει στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και τονίζει ιδιαίτερα το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, που "δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι Μακεδονία". Η διαφωνία του με τον Μητσοτάκη στο "Σκοπιανό" ήταν ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Αντώνης Σαμαράς, πρόεδρος της ΠΟΛ. Α., εγκατέλειψε τη Ν.Δ.
Ο Συνασπισμός της Μαρίας Δαμανάκη μιλά για ισχυροποίηση του ρόλου του Κοινοβουλίου, καθιέρωση της απλής αναλογικής, αναθεώρηση του Συντάγματος και διακομματική εξωτερική πολιτική, κοινά αποδεκτή λύση στο θέμα των Σκοπίων. Δίνει έμφαση στην κοινωνική πολιτική και την οικολογία, θέλει κοινωνικά και οικολογικά δίκαιη ανάπτυξη, ζητά τη ριζική αναθεώρηση της συνθήκης του Μάαστριχτ και την κατάργηση του ΝΑΤΟ.
Το Κ.Κ.Ε. θέλει επίσης αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ, την ΕΟΚ και τη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση, συνταγματική αναθεώρηση και κοινοβουλευτική ενίσχυση του πολιτικού συστήματος, απλή αναλογική. Θέλει εθνικό σχεδιασμό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, με σεβασμό στο περιβάλλον και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αντιτίθεται στην "αναρχία της ελεύθερης αγοράς" και μιλά για εκδημοκρατισμό και ανάπτυξη του δημοσίου τομέα. Προτείνει τη ριζική αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και επιμένει ότι το πρόβλημα με τα Σκόπια δεν είναι πρόβλημα ονόματος, αλλά "καλής γειτονίας".
Χαρακτηριστικό, πάντως, της προεκλογικής εκστρατείας είναι όχι ο τονισμός των θέσεων και των απόψεων κάθε κόμματος, αλλά η προσπάθειά τους να πειστεί ο κόσμος ότι τα άλλα είναι χειρότερα από τα ίδια. Η προπαγάνδα τους, ιδιαίτερα των δύο μεγάλων μονομάχων, Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, είναι κατ' εξοχήν αρνητικής φύσεως.
Τα μεγάλα θέματα αντιπαράθεσης στις εκλογές του 1993 είναι η οικονομική πολιτική (ιδιωτικοποιήσεις, φορολογία, εισόδημα), η κοινωνική πολιτική (μισθοί, αγοραστική δύναμη, υγεία, παιδεία), τα θεωρούμενα ως σκάνδαλα της κυβέρνησης της Ν.Δ. (πώληση ΑΓΕΤ, ΟΤΕ, υποκλοπές κλπ.) και το θέμα της πολιτικής έναντι των Σκοπίων.
Ωστόσο, για πρώτη ίσως φορά μετά τη μεταπολίτευση η συνθηματολογία και η σκανδαλολογία έχουν αντικαταστήσει σε τέτοιο βαθμό τις θέσεις ουσίας. Ο δημόσιος διάλογος, αυτός αφέθηκε στα κατώτερα στελέχη μετά την άρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου να δεχτεί την πρόκληση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για ζωντανή τηλεοπτική συζήτηση εφ' όλης της ύλης. Καινοτομία αποτέλεσε για την τηλεοπτική αντιπαράθεση η διεξαγωγή συνεντεύξεων με πολιτικούς με το σύστημα "debate".
Πολιτικοί όλων των μεγάλων παρατάξεων "ανακρίθηκαν" κατ' αντιπαράθεση και χωρίς δικαίωμα ανταπάντησης από δημοσιογράφους ιδιωτικών καναλιών, παρουσία κοινού και με χρονομέτρηση. Ενδεικτικά του κλίματος που επικράτησε είναι τα κεντρικά συνθήματα των πέντε μεγαλυτέρων κομμάτων:
Ν.Δ.: Η Ελλάδα δεν γυρίζει πίσω / Μπροστά με Ν.Δ..
ΠΑΣΟΚ: Ν.Δ. Επιτέλους τέλος.
ΠΟΛ.ΑN.: Υπέρβαση τώρα.
ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ: Αψηφίστε τους.
Κ.Κ.Ε.: Η αριστερή απάντηση.
Τον κυριότερο όμως ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος που κινήθηκε η πολιτική αντιπαράθεση έπαιξαν οι διαφημιστές των αντιπάλων. Για το κυβερνών κόμμα διαφημιστικά χρέη ανέλαβε ομάδα Αμερικανών συμβούλων, προερχομένων από πέντε διαφορετικές εταιρίες, η ίδια που είχε καλύψει την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον. Η διαφημιστική εκστρατεία του ΠΑΣΟΚ σχεδιάστηκε από την ίδια εταιρία που την είχε αναλάβει και στις εκλογές του 1990, τη MASS. Η ΠΟΛΑ επέλεξε την εταιρία "Κόμβος" και ο Συνασπισμός συμβουλεύτηκε το δημιουργικό της "Diabοlο" (γι'αυτό πήγε κατά διαβόλου και δεν έπιασε το 3% !!). Το Κ.Κ.Ε., πιστό στις αρχές του, δεν προσέλαβε διαφημιστές. Αρκέστηκε στα μαθήματα "image making" που είχε πάρει η Αλέκα Παπαρήγα όταν εκλέχθηκε γ.γ. του κόμματος το 1991.
Πάντως, το φαινόμενο των ογκωδών προεκλογικών συγκεντρώσεων, παρά τις αντίθετες προβλέψεις, δεν γνώρισε ύφεση. Η αρχή έγινε με την πρώτη συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ στις 18 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Στις 22 Σεπτεμβρίου, νέα "πρόβλεψη" από τις ΗΠΑ ταράζει τα προεκλογικά νερά.
Κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε ομογενείς στις Η.Π.Α., ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Κλέιμοντ Πελ θα πει ότι, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, το ΠΑΣΟΚ θα είναι το πρώτο κόμμα στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου. Η Ν.Δ. και η ΠΟΛ. Α. θα ξαναμιλήσουν για "εξωτερική επέμβαση" στα εκλογικά πράγματα της χώρας, ενώ το ΠΑΣΟΚ δεν σχολιάζει. Όσο για τις δημοσκοπήσεις, εκ των οποίων οι περισσότερες έφερναν μπροστά το ΠΑΣΟΚ με έως και +10%, το γραφείο Τύπου της Ν.Δ. απαντά ότι δεν δίνει βάση, "αφού και στις προηγούμενες εκλογές είχαν πέσει έξω".
Στις 25 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης πραγματοποιεί την πρώτη επίσημη προεκλογική συγκέντρωση της Ν.Δ. στο Ηράκλειο και αρχίζει να ανταλλάσσει κατηγορίες με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου, που την ίδια μέρα μιλάει στην Πάτρα. Αποδοκιμασίες και επεισόδια όμως θα συνοδεύουν την επαρχιακή εξόρμηση του Αντώνη Σαμαρά σε Ήπειρο και Δυτική Στερεά εκ μέρους φανατικών νεοδημοκρατών οπαδών, επεισόδια που θα κορυφωθούν στις 28 Σεπτεμβρίου στο Μεσολόγγι, όπου ο αρχηγός της ΠΟΛ. Α. θα τραυματιστεί ελαφρά στο κεφάλι από βίδα έξω από το ξενοδοχείο του. Ο Αντώνης Σαμαράς κατηγορεί ευθέως τον πρωθυπουργό για υποκινητή των επεισοδίων, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης απαντά σε πρώτη φάση ότι πρόκειται για αυθόρμητες και μεμονωμένες αντιδράσεις και μετά τα επεισόδια του Μεσολογγίου καλεί τους οπαδούς της Ν.Δ. να περιφρουρούν τις συγκεντρώσεις της ΠΟΛ. Α. και να προσέχουν τη συμπεριφορά τους για το φόβο "προβοκάτσιας". Οι αρχηγοί των υπολοίπων κομμάτων καταδικάζουν τα επεισόδια και μαζί με τον Αντώνη Σαμαρά μέμφονται τη Ν.Δ. για "το πολιτικό ήθος που επιδεικνύει". Οι αντισυγκεντρώσεις των οπαδών της Ν.Δ. δε σταματούν, αλλά οι τόνοι στο εξής είναι πεσμένοι.
Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου, πάλι, έχουμε μια βαρυσήμαντη δήλωση Μητσοτάκη: "Θα κινήσω αμέσως τις διεργασίες για την εκλογή νέου αρχηγού στη Ν.Δ. σε περίπτωση που δεν κερδίσω τις εκλογές", είπε ο πρωθυπουργός, συμπληρώνοντας πως αν δεν κερδίσει την πλειοψηφία το κόμμα του, αυτό θα σημαίνει ότι σίγουρα χρειάζεται ανανέωση.
Από την πλευρά του ο Ανδρέας Παπανδρέου απευθύνει πρόσκληση σε Συνασπισμό και Κ.Κ.Ε. για μετεκλογική συνεργασία ακόμη και σε κυβερνητικό επίπεδο, εφόσον το ΠΑΣΟΚ σχηματίσει κυβέρνηση, και δηλώνει έτοιμος να ξεχάσει τα γεγονότα του 1989 (συγκυβέρνηση Ν.Δ. - Αριστεράς). Αρνητική όμως η απάντηση και από τα δυο κόμματα.
Άλλο σημαντικό γεγονός της ημέρας, η δέσμευση που ανέλαβαν τα πέντε μεγάλα κόμματα να καταργήσουν μετεκλογικά τόσο τον "αντιτρομοκρατικό" νόμο όσο και τον Μεταξικής προέλευσης νόμο περί Τύπου, των οποίων η δημοκρατικότητα επανειλημμένα είχε αποδειχθεί διαβλητή.
Η δέσμευση λήφθηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης σε απογευματινή εφημερίδα της Αθήνας δια των εκπροσώπων τους κ. Λαμπρία (Ν.Δ.), Μαγκάκη (ΠΑΣΟΚ), Κωνσταντόπουλου (Συνασπισμού), Λαγουβάρδου (Κ.Κ.Ε.) και Λεντάκη (ΠΟΛ. Α.).
Τετάρτη 29 Σεπτεμβρίου 1993: Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η Αλέκα Παπαρήγα κατηγορούν το ΠΑΣΟΚ ότι πριμοδοτεί τις συγκεντρώσεις της ΠΟΛ. Α., η γ.γ. του Κ.Κ.Ε. μάλιστα μιλά ειδικότερα για τη συγκέντρωση του Βόλου της προηγούμενης. Το ΠΑΣΟΚ το αρνείται.
Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 1993: Ο Αντώνης Σαμαράς αντιδρά στις κατηγορίες και χαρακτηρίζει την Αλέκα Παπαρήγα "δεκανίκι του κ. Μητσοτάκη". Δηλώνει επίσης ότι δεν πρόκειται να συνεργαστεί μετεκλογικά με το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ., ούτε καν για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας το 1995. Την ίδια μέρα, η Ν.Δ. αντεπιτίθεται στις αρνητικές για την παράταξη δημοσκοπήσεις και φέρνει στη δημοσιότητα, δια του γενικού διευθυντή της Κώστα Πυλαρινού, δική της, η οποία της δίνει τουλάχιστον 165 έδρες. Το δείγμα, σύμφωνα με το κόμμα, πάρθηκε από 60.000 ψηφοφόρους. "Σφήνα" Μητσοτάκη στην έκκληση Παπανδρέου για συνεργασία Αριστεράς και ΠΑΣΟΚ: "Μην τον πιστεύετε". Η τρίτη προεκλογική εβδομάδα και μαζί της ο Σεπτέμβριος θα κλείσουν δίχως ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και ο Αντώνης Σαμαράς να αποκαλύπτουν τα στοιχεία βάσει των οποίων ο πρώτος κατηγορεί τον δεύτερο για συνεργασία με "άνομα οικονομικοπολιτικά συμφέροντα" και ο πρόεδρος της ΠΟΛ. Α. τον πρωθυπουργό για "προδότη της Μακεδονίας".
Αντεπίθεση του πρωθυπουργού σε συνέντευξή του στην κρατική τηλεόραση με την εμπλοκή των ονομάτων των επιχειρηματιών Κόκκαλη, Αλαφούζων και των Αρφάνη - Χιόνη στα "άνομα οικονομικά συμφέροντα" που ανέτρεψαν την κυβέρνηση.
Ακολουθούν καταγγελίες της Ν.Δ. προς το ΠΑΣΟΚ για αλλαγές της τελευταίας στιγμής στο οικονομικό του πρόγραμμα σχετικά με τη φορολογία των ρέπος και των ομολόγων του δημοσίου (δήλωση στις 27/9 του Παντελή Οικονόμου περί φορολογίας τους, ανατρέπεται από δηλώσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ περί του αντιθέτου). Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίζεται ακόμη περισσότερο με καταγγελίες κατά του αντιστράτηγου της ΕΛ.ΑΣ. και θεωρούμενου ως έμπιστου του πρωθυπουργού, Μιχάλη Νηστικάκη, για συμμετοχή σε υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Το βράδυ της 2ας Οκτωβρίου έχουμε επεισόδια με 6 τραυματίες στην Πάτρα και αψιμαχίες στην πρωτεύουσα ανάμεσα σε οπαδούς της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.
Επεισόδια με 18 τραυματίες θα ακολουθήσουν την προεκλογική ομιλία του Κ. Μητσοτάκη στη Θεσσαλονίκη την ίδια μέρα. Ξημερώματα της Κυριακής 3 Οκτωβρίου, ο Α. Σαμαράς μεταφέρεται εσπευσμένα στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών, επειδή υπέφερε από ισχυρούς ιλίγγους. Θα βγει το βράδυ της ίδιας μέρας και θα αποδώσει την κατάστασή του στα γεγονότα του Μεσολογγίου και την ένταση που ακολούθησε, προσθέτοντας ότι οι γιατροί του είχαν συστήσει να αναβάλλει τη συγκέντρωση της προηγούμενης στο Παναθηναϊκό Στάδιο, πράγμα που δεν έκανε.
Την Κυριακή έγιναν οι συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, του Κ.Κ.Ε. στη Θεσσαλονίκη και της Ν.Δ. στην Καλαμάτα, απ' όπου ο Κ. Μητσοτάκης ανταπαντά στις κατηγορίες του ΠΑΣΟΚ περί του "αποκρυπτόμενου" λογαριασμού του Κοσκωτά, αναφέροντας εκτός κειμένου την απαλλαγή του Ανδρέα Παπανδρέου από το Ειδικό Δικαστήριο με ψήφους μόλις 7 έναντι 6 για το ίδιο σκάνδαλο το 1989 και προσθέτοντας ότι "στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σκοινί". Σε συνέντευξή του την ίδια μέρα δηλώνει ευεργέτης και όχι αρχαιοκάπηλος, θυμίζοντας τη δωρεά προς το δημόσιο μέρους της νόμιμης συλλογής του και αποποιείται κάθε σχέση με την υπόθεση Νηστικάκη.
Η Δευτέρα 4 Οκτωβρίου θα χαρακτηριστεί από την αποκάλυψη αποσπασμάτων εμπιστευτικού εγγράφου της πρεσβείας των Η.Π.Α., αποκάλυψη που κάνει ο φιλοκυβερνητικός Τύπος και όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου φέρεται να λέει στον Αμερικανό επιτετραμμένο Ουίλιαμς σε συνάντησή τους το Μάρτιο του 1992 ότι "... μια γρήγορη λύση στο πρόβλημα των Σκοπίων, ακόμη κι αν δεν είναι θετική για την Ελλάδα, θα ήταν καλύτερη από το να αφεθούν τα πράγματα όπως είναι τώρα".
Ο Κ. Μητσοτάκης θα κατηγορήσει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ για διγλωσσία και θα απορήσει συγχρόνως για τη δεύτερη διαρροή απόρρητης έκθεσης της πρεσβείας των Η.Π.Α. κατά την προεκλογική περίοδο. Το ΠΑΣΟΚ διαψεύδει κι επιμένει πως πάγια θέση του είναι η μη αναγνώριση των Σκοπίων υπό το όνομα Μακεδονία ή παράγωγά του.
Το βράδυ της Δευτέρας θα μιλήσει στη Θεσσαλονίκη η πρόεδρος του Συνασπισμού Μαρία Δαμανάκη.
Τρίτη 5 Οκτωβρίου: Η συγκέντρωση της ΠΟΛ. Α. στη Θεσσαλονίκη και η κεντρική του Κ.Κ.Ε. στο Πεδίο του Άρεως, απ' όπου η Αλέκα Παπαρήγα "εγκαινιάζει" την τελική προεκλογική "μάχη της Αθήνας". Βραδινή σύγκρουση Μητσοτάκη - Σαμαρά.
Ο πρώτος καταγγέλλει από τηλεοπτική του συνέντευξη άλλη μια φορά συνεργασία της οικογένειας Αλαφούζου (ιδιοκτητών της "Καθημερινής" και του "SKY FM") με τον Σαμαρά για την ανατροπή της κυβέρνησης, "προκειμένου ο επιχειρηματίας να απαλλαγεί από τα αδικήματα στα οποία έχει εμπλακεί" (χρέη ενός δισ. δρχ. προς το δημόσιο κ.ά.).
Ο δεύτερος απαντά με τη δημοσιοποίηση τριών από τις επιστολές του προς τον πρωθυπουργό, όπου διαφαίνεται η διαφωνία τους στο "Σκοπιανό" και απειλεί με νέες αποκαλύψεις της αλληλογραφίας του, ως τότε υπουργού Εξωτερικών, κατά το Μάρτιο του '92.
Στις επιστολές αυτές ο πρωθυπουργός φαίνεται να συμφωνεί με την ονομασία "Μακεδονία των Σκοπίων". Ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Παπακωνσταντίνου θα χαρακτηρίσει την επόμενη, Τετάρτη 6 Οκτωβρίου, "βαρύ εθνικό ατόπημα" την ενέργεια Σαμαρά. Ο πρωθυπουργός θα μιλήσει για "εσκεμμένη επιστολογραφία Σαμαρά" και θα παραδώσει την επομένη όλη τη σχετική αλληλογραφία στους πολιτικούς αρχηγούς, λέγοντας ότι "πάντα υπεράσπισε της ελληνικές θέσεις μέσα στα πλαίσια των αποφάσεων του ΟΗΕ". Το βράδυ θα γίνει η κεντρική πολιτική συγκέντρωση του Συνασπισμού στο Πεδίο του Άρεως. Νέο "άνοιγμα" Δαμανάκη προς οικολόγους, ανένταχτους και ευρύτερη Αριστερά.
Πέμπτη 7 Οκτωβρίου. Δημοσιοποιούνται εσωκομματικές αντιδράσεις στη Ν.Δ. για την επίθεση Μητσοτάκη κατά Αλαφούζου, ιδιαίτερα μετά την είδηση - που δεν αρνείται ο πρωθυπουργός - ότι ο πατέρας Αλαφούζος είχε χρηματοδοτήσει παλαιότερα και τη συντηρητική παράταξη. Αντίδραση Έβερτ και στη θέση Μητσοτάκη για το "Σκοπιανό" ότι "δέχεται να συζητήσει ακόμη και για το όνομα". Επιζήμιες τριβές μέσα στη Ν.Δ. ενώ το ΠΑΣΟΚ πραγματοποιεί το βράδυ την τελική προεκλογική του συγκέντρωση στο Πεδίο του Άρεως. Μετά το τέλος της συγκέντρωσης θα συμβούν επεισόδια μεταξύ οπαδών των δύο μεγάλων κομμάτων στη Λ. Αλεξάνδρας και αλλού.
Αλλά η είδηση της ημέρας είναι το κλείσιμο της υπόθεσης ΑΓΕΤ από τον Άρειο Πάγο "διότι δεν προέκυψαν στοιχεία που να δικαιολογούν οιαδήποτε ποινική δίωξη".
Για "δικαίωση" μιλά η Ν.Δ., που κατηγορούνταν για σκάνδαλο κατά την ιδιωτικοποίηση της εταιρίας, για "νέο σκάνδαλο" σύσσωμη η αντιπολίτευση.
Παρασκευή 8 Οκτωβρίου: Οι Αλαφούζοι μηνύουν τον πρωθυπουργό για τις κατηγορίες που εκτοξεύει εναντίον τους και ο Αριστείδης Αλαφούζος υποστηρίζει ότι το 1989 είχε δώσει 30.000.000 δρχ. όχι στο κόμμα της Ν.Δ., αλλά στον Κ. Μητσοτάκη προσωπικά.
Αντιδράσεις και από τους άλλους θιγέντες επιχειρηματίες Σωκράτη Κόκκαλη και Γιώργο Μπόμπολα, τους οποίους ο αρχηγός της Ν.Δ. είχε κατηγορήσει για "συστηματική εχθρότητα κατά της κυβέρνησης".
Ο πρωθυπουργός παραμένει ανένδοτος στη θέση του και ζητά στοιχεία από τους αντιπάλους του, "εάν βεβαίως έχουν".
Προεκλογική αναταραχή στη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Οι ηγέτες της προπαγανδίζουν την υπερψήφιση των ανεξάρτητων συνδυασμών και όχι των, μουσουλμάνων ή μη υποψηφίων των άλλων κομμάτων, γεγονός που διχάζει τη μειονότητα.
Η πλειοψηφία όμως τάσσεται κατά της "γραμμής" αυτής. Η αυλαία των προεκλογικών συγκεντρώσεων κλείνει το βράδυ της ίδιας ημέρας με την ομιλία του πρωθυπουργού στο Πεδίο του Άρεως.
Σαββάτο 9 Οκτωβρίου 1993. Η τελευταία μέρα πριν από την προεκλογική αναμέτρηση. Δίχως πολιτικές εκδηλώσεις, ως είθισται, επιτρέπει στους ψηφοφόρους να αυτοσυγκεντρωθούν και να αποφασίσουν ήρεμοι και απερίσπαστοι την εκλογή τους. Όσο τους επέτρεψε, δηλαδή, ο αμείλικτος πόλεμος εντυπώσεων και εντυπωσιασμού που προηγήθηκε. Ολοκληρώνεται η έξοδος των ετεροδημοτών από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Η "επιστράτευση" ετεροδημοτών και ομογενών από όλα τα κόμματα και ιδίως τα δύο μεγαλύτερα, που προμηθεύουν δωρεάν εισιτήρια στους ψηφοφόρους τους για να συγκοινωνιακά μέσα της αρεσκείας τους, εκτιμήθηκε ως η μεγαλύτερη που έγινε ποτέ. Το κόστος της υπολογίστηκε γύρω στα 20 δισ. δρχ. για το ελληνικό δημόσιο. Οι αρχηγοί όλων των παρατάξεων αισιοδοξούν για το εκλογικό αποτέλεσμα της επομένης. Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΠΟΛ. Α. ανταλλάσσουν για τελευταία φορά φραστικές επιθέσεις από τα Μ.Μ.Ε. Δεν θα λείψουν και τα επεισόδια σε διάφορες πόλεις, με τα σοβαρότερα στη Λαμία μεταξύ οπαδών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ.
Οι εκλογές του 1993 είναι οι έβδομες από την μεταπολίτευση του 1974. Γίνονται με βάση την απογραφή του 1981 και όχι τη νεότερη του 1991 (απόφαση του υπηρεσιακού υπουργού Εσωτερικών Ι. Γεωργάκη στις 16/9), αφού αυτή δεν είχε ακόμη επικυρωθεί επίσημα. Επτά εκλογικές αναμετρήσεις από το 1974 αλλά με πέντε διαφορετικά εκλογικά συστήματα, αριθμός ρεκόρ για την Ευρώπη. Αυτό των εκλογών του '93 σχεδιάστηκε από τον υπουργό Εσωτερικών της Ν.Δ. Σωτήρη Κούβελα και ψηφίστηκε από τη Βουλή το 1990, αντικαθιστώντας την ενισχυμένη αναλογική που ίσχυε στις αναμετρήσεις του 1989 και του 1990. Μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία του νέου εκλογικού νόμου είναι χρήσιμα για το σχηματισμό μιας ολοκληρωμένης εικόνας των εκλογών του '93. Σύμφωνα με αυτόν:
Το πρώτο κόμμα πριμοδοτείται και στηρίζεται. Σχηματίζει κυβέρνηση αυτοδύναμη έστω και με διαφορά 0,10% από το δεύτερο (7.000 ψήφοι), ανεξαρτήτως του ποσοστού των μικρότερων κομμάτων.
Το δεύτερο κόμμα, εκτός από την κυβέρνηση, χάνει και 20 περίπου έδρες προς όφελος των μικρότερων κομμάτων που θα περάσουν το όριο 3%.
Κόμμα που θα πάρει κάτω του 3% δεν μπορεί να εκπροσωπηθεί στη Βουλή.
Έτσι, η κάθε ψήφος είναι χρήσιμη για τα μικρά κόμματα που ελπίζουν σε εκλογή. Από την άλλη, αποκλείεται σχεδόν ο ρυθμιστικός τους ρόλος ή η περίπτωση συγκυβέρνησης (εκτός και αν τα δυο μεγάλα κόμματα πάρουν μαζί κάτω του 38%). * Κανένα κόμμα εκτός του πρώτου δεν μπορεί να υπολογίσει που και πόσες έδρες θα πάρει. Η διαδικασία της "εξομάλυνσης" κατά την β' και γ' κατανομή - όπου τα μικρά κόμματα παίρνουν έδρες από το δεύτερο ώστε να φτάσουν το 70% των εδρών που θα είχαν με την απλή αναλογική - αναμένεται να κρατήσει καιρό και να δημιουργήσει "εκπλήξεις" σε πολλούς υποψήφιους, ευχάριστες ή μη ανάλογα με την περίσταση. Και τούτο γιατί το εκλογικό αυτό σύστημα είναι κατά γενική ομολογία περίπλοκο και απρόβλεπτο, λειτουργεί σαφώς υπέρ του πρώτου κόμματος.
Κυριακή 10 Οκτωβρίου 1993. Οι κάλπες άνοιξαν στις 6.29 π.μ. και έκλεισαν στις 5.55 μ.μ., εφόσον δεν υπήρχε "ουρά". Οι εκλογές διεξάχθηκαν σε ήπιο κλίμα. Από τις 7 μ.μ. αρχίζει η τηλεοπτική μετάδοση των αποτελεσμάτων και γύρω στις 8.30 μ.μ. η άνετη νίκη του ΠΑΣΟΚ έχει αρχίσει να διαφαίνεται, για να γίνεται όλο και πιο βέβαιη με το πέρασμα της ώρας.
Το ΠΑΣΟΚ θα ξαναγυρίσει στην εξουσία μετά από τέσσερα χρόνια και οι οπαδοί του πανηγυρίζουν ξέφρενα σε όλη την Ελλάδα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ξανά πρωθυπουργός. Η Ν.Δ. ήδη από πολύ νωρίς (8.30 μ.μ.) αποδέχεται ιπποτικά την ήττα δια στόματος Μιλτιάδη Έβερτ. Η σχεδόν 30ετής αντιπαράθεση των και "δεινοσαύρων" την πολιτικής επονομαζόμενων Κ. Μητσοτάκη και Α. Παπανδρέου φαίνεται να λήγει οριστικά με τελικό νικητή τον δεύτερο.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου εκλέγεται σε ηλικία 74 ετών για τρίτη φορά στην πρωθυπουργία (1η το 1981, 2η το 1985) και γίνεται ο 79ος πρωθυπουργός της χώρας. Η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης έγινε την Τετάρτη 13 Οκτωβρίου.
Τα Τελικά αποτελέσματα
(Σε 16608 από 16608 εκλογικά τμήματα. Εγγεγραμμένοι 8972258. Ψήφισαν 7019193. Έγκυρα 6899629. Άκυρα 89161. Λευκά 30403. Συμμετοχή 78,23%).
ΠΑ.ΣΟ.Κ.: 46,88%
Ν.Δ.: 39,30%.
ΠΟΛ. Α.: 4,87%.
Κ.Κ.Ε.: 4,54%.
Συνασπισμός: 2,94%
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αποδέχεται το ίδιο βράδυ στο Ζάππειο Μέγαρο τη λαϊκή ετυμηγορία και συγχρόνως αναγγέλλει την πρόθεση παραίτησής του από την ηγεσία του κόμματος.
Την επομένη υποβάλλει την παραίτηση της κυβέρνησής του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Ο Κων. Καραμανλής τον καλεί να παραμείνει στη θέση του μέχρι την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης.
Η πρόεδρος του Συνασπισμού Μαρία Δαμανάκη επίσης θα παραιτηθεί, αφού το κόμμα της με ποσοστό 2,94% δεν θα πιάσει, για μερικές χιλιάδες ψήφους, το όριο 3% και θα μείνει εκτός Βουλής.
Ικανοποίηση, συγκρατημένη έστω, στο Κ.Κ.Ε. για το 4,54% που απέσπασε το κόμμα, αναδεικνυόμενο στον μοναδικό εκπρόσωπο της Αριστεράς στη Νέα Βουλή.
Έκδηλη όμως η ικανοποίηση στη νεοσύστατη Πολιτική Άνοιξη, τρίτο κόμμα με ποσοστό 4,87%. Η "έκπληξη" των εκλογών.
Στη νέα Βουλή δεν θα εκπροσωπηθούν τρία κόμματα που το είχαν καταφέρει στις προηγούμενες εκλογές: Η Ομοσπονδία Οικολογικών και Εναλλακτικών Οργανώσεων (1 έδρα), η οποία διαλύθηκε την Άνοιξη του '93. Η ΔΗ.ΑΝΑ., η οποία δεν κατέβηκε στις εκλογές. Ο εκλεγμένος το '90 Θ. Κατσίκης προσχώρησε στη συνέχεια στη Ν.Δ. Η μειονοτική των μουσουλμάνων της Θράκης "Εμπιστοσύνη" που είχε δυο βουλευτές το '90, διασπάστηκε το '92 και ένα μέρος της συγχωνεύτηκε με τον μειονοτικό συνδυασμό "Πεπρωμένο" που έφτασε μόλις το 0,56%. Η πλειοψηφία των μουσουλμάνων ψήφισε τελικά υποψήφιους των μεγάλων κομμάτων.
Εκτός Βουλής θα βρεθεί και ο "μοιραίος άνθρωπος" για τη Ν.Δ. Γ. Συμπιλίδης, πολιτευτής Κιλκίς με την ΠΟΛ. Α.
Περισσότερα: http://www.livepedia.gr/
Αναρτήσεις
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου