StudioA-Blog

Η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ τον Ιανουάριο του 1981 έθεσε εκ των πραγμάτων το ζήτημα της εκπροσώπησής της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο, ως άμεσα εκλεγμένο όργανο της ΕΟΚ, λειτουργούσε ήδη από το 1979.
Γ ια να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μια χωριστής εκλογής ευρωβουλευτών, στις αρχές του 1981, η οποία θα προσελάμβανε χαρακτηριστικά προκριματικής αναμέτρησης εν όψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών, αποφασίστηκε οι 24 πρώτοι εκπρόσωποι της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ορισθούν από τη Βουλή κατ΄ αναλογία της κοινοβουλευτικής δύναμης των κομμάτων (14 από Ν.Δ., 7 από ΠΑΣΟΚ και ανά ένας από ΚΚΕ, ΕΔΗΚ και ΚΟΔΗΣΟ).
Έτσι, η πρώτη άμεση εκλογή Ελλήνων ευρωβουλευτών πραγματοποιήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1981, ταυτόχρονα με τις βουλευτικές εκλογές, η καθοριστική σημασία των οποίων επισκίασε και υποβάθμισε πλήρως την αναμέτρηση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
.........
Συνεχίζεται…
Η περιορισμένη σημασία των ευρωεκλογών αποτυπώθηκε και στα ψηφοδέλτια των δύο μεγάλων κομμάτων, από τα οποία απουσίαζαν κορυφαία πολιτικά στελέχη, ενώ συμπεριελήφθησαν κυρίως πρόσωπα με ευρωπαϊκή ή/και τεχνοκρατική παιδεία (επικεφαλής ο Λεωνίδας Μπουρνιάς για τη Ν.Δ. και ο Σπύρος Πλασκοβίτης για το ΠΑΣΟΚ). Η ταυτόχρονη διεξαγωγή δύο διαφορετικού είδους εκλογικών αναμετρήσεων εθνικής εμβέλειας αποτέλεσε πρωτόγνωρη εμπειρία για τους Έλληνες ψηφοφόρους. «Αν είχατε ποτέ σας το όνειρο να ψηφίσετε δύο κόμματα στις ίδιες εκλογές, τώρα ήρθε η στιγμή να το πραγματοποιήσετε», αναφερόταν με ελαφρά ειρωνεία σε ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στα « ΝΕΑ» στις 5.10.1981. Επιλογή την οποία, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, ακολούθησαν τουλάχιστον 700.000 ψηφοφόροι.


Άνοδος των μικρότερων κομμάτων Πράγματι, συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών με τα αντίστοιχα των βουλευτικών εκλογών της ίδιας ημέρας, διαπιστώνεται η ταυτόχρονη μείωση της εκλογικής δύναμης και των δύο μεγάλων κομμάτων- το αθροιστικό ποσοστό των οποίων από 83,9% περιορίστηκε σε 71,5%- με παράλληλη άνοδο της επιρροής όλων των μικρότερων κομμάτων. Πρόκειται για το κυριότερο χαρακτηριστικό γνώρισμα που παρατηρείται σε εκλογές «δεύτερης τάξης», έννοια που χρησιμοποιείται ως βασικό ερμηνευτικό πλαίσιο για την ανάλυση των ευρωεκλογών, όπως διαπιστώθηκε ήδη από την πρώτη εμπειρία άμεσης εκλογής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το φαινόμενο της διαφοροποιημένης ψήφου μεταξύ βουλευτικών εκλογών και ευρωεκλογών πήρε μεγάλη έκταση κυρίως στα αστικά κέντρα και κορυφώθηκε στην περιφέρεια της πρωτεύουσας και στη Θεσσαλονίκη, όπου τουλάχιστον ένας στους πέντε ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων αρνήθηκε να του χαρίσει και τη δεύτερη ψήφο του.


Από τα δύο μεγάλα κόμματα τις μικρότερες συγκριτικά απώλειες είχε η Ν.Δ., η επιρροή της οποίας όμως είχε συρρικνωθεί και στη βουλευτική κάλπη στο επίπεδο του 36%. Οι διαρροές από τη Ν.Δ. τροφοδότησαν κυρίως την άνοδο του ΚΟΔΗΣΟ το οποίο είχε επικεφαλής του ψηφοδελτίου του τον Γιάγκο Πεσματζόγλου, πρωτεργάτη, ήδη από την προδικτατορική περίοδο, των διαπραγματεύσεων με την ΕΟΚ. Το ΚΟΔΗΣΟ συγκέντρωσε εντυπωσιακά ποσοστά (περί το 20%) στις μεγαλοαστικές συνοικίες (Κολωνάκι) και τα προάστια (Φιλοθέη, Ψυχικό) της πρωτεύουσας, αλλά η επιρροή του στις λαϊκές συνοικίες της δυτικής ζώνης παρέμεινε καθηλωμένη στο 2%. Αυτή η έντονη κοινωνική διαφοροποίηση της ευ ρωεκλογικής βάσης του ΚΟΔΗΣΟ αποτελούσε, έτσι, σαφέστατη ένδειξη για την κρίση εμπιστοσύνης που χαρακτήριζε εκείνη την εποχή τη στάση των αστικών στρωμάτων απέναντι στην καταρρέουσα Ν.Δ. Αποτελέσματα καλύτερα από τον εθνικό μέσο όρο παρουσίασε επίσης το ΚΟΔΗΣΟ στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, λόγω της συνεργασίας με το Κόμμα Αγροτών Εργαζομένων (ΚΑΕ) του Αλέξανδρου Μπαλτατζή, καθώς και σε ορισμένους νομούς όπου διέθετε την υποστήριξη τοπικών στελεχών με ιδιαίτερη επιρροή (π.χ. Χίος).
Σαφώς μεγαλύτερες, σχεδόν διπλάσιες σε σύγκριση με τη Ν.Δ., ήταν οι απώλειες του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα άγγιξαν και συχνά ξεπέρασαν το 10% του εκλογικού σώματος. Ένδειξη για τους ασθενείς δεσμούς που διατηρούσε ακόμη με το ΠΑΣΟΚ μια σημαντική μερίδα πρόσφατων ψηφοφόρων του που το επέλεξαν στη βουλευτική κάλπη, ακολουθώντας το ισχυρότατο ρεύμα της «αλλαγής».
Ωφελημένο το ΚΚΕ (εσ.)

Κυρίως ωφελημένο από τις απώλειες του ΠΑΣΟΚ στις διπλές εκλογές του 1981 ήταν το ΚΚΕ (εσ.), το οποίο με 1,34% είχε μείνει εκτός ελληνικής Βουλής, αλλά στην ευρωκάλπη τετραπλασίασε τις ψήφους του εκλέγοντας ευρωβουλευτή τον Λεωνίδα Κύρκο. Το ΚΚΕ (εσ.) απορρόφησε περίπου το ήμισυ από την πτώση της εκλογικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ, ενώ το υπόλοιπο μισό κατευθύνθηκε αφενός προς το ΚΚΕ και αφετέρου προς τα τρία μικρά κεντρώα κόμματα. Τα τελευταία εμφανίζοντας όμως χωριστούς συνδυασμούς δεν κατόρθωσαν να εκλέξουν ευρωβουλευτή, επιτρέποντας έτσι στο ακροδεξιό Κόμμα Προοδευτικών (Κ.Π.) του πρωθυπουργού της Χούντας Σπύρου Μαρκεζίνη να εκπροσωπηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Δύο ήταν τα βασικά ρεύματα που συντιθέμενα δημιούργησαν τη δυναμική του ΚΚΕ (εσ.) στις ευρωεκλογές του 1981. Το πρώτο αφορά τα αστικά κέντρα και ιδίως τις μικροαστικές και μεσοαστικές περιοχές τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Δήμος Αθηναίων όπου το ΚΚΕ (εσ.) ξεπέρασε συνολικά το 10%, συγκεντρώνοντας από 12% έως 13% στο Παγκράτι, τα Εξάρχεια και τη Φωκίωνος Νέγρη. Το δεύτερο αφορά περιοχές όπου η ισχυρή προδικτατορικά παρουσία της κομμουνιστικής Αριστεράς βρέθηκε διασπασμένη σε δύο μερίδες μετά το 1968. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Δήμος Λευκάδας, όπου στην κάλπη των ευρωεκλογών ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ (εσ.) και ΚΚΕ εμφανίστηκαν ισοδύναμα (από 19% έως 22%), αλλά στην κάλπη των βουλευτικών εκλογών το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε 39,3% και το ΚΚΕ (εσ.) μόλις 3,6%. Στο παράδειγμα αυτό εντοπίζεται όμως και η κρίσιμη αδυναμία του ΚΚΕ (εσ.). Ακόμη και εκεί όπου η διάσπαση της παραδοσιακής εκλογικής βάσης της κομμουνιστικής Αριστεράς υπήρξε απτή πραγματικότητα, το ΚΚΕ (εσ.) δεν μπόρεσε να εκφράσει πολιτικά την ανανεωτική μερίδα της, η οποία στράφηκε τελικά προς το ΠΑΣΟΚ.


Περισσότερα: http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=4518351